झाकीर हुसेन हे फक्त एक दिग्गज कलाकार नाहीत, तर ते एक प्रेरणा आहेत. त्यांच्या कलेमध्ये असलेली गोडी, त्यांनी घेतलेली कठोर मेहनत, आणि त्यांचा संगीताच्या सर्व पैलूंवर असलेला प्रगल्भ दृष्टिकोन, हे सर्वच कलाकार आणि संगीतप्रेमींसाठी एक आदर्श आहे. त्यांच्याकडून शिकण्याची आणि प्रेरणा घेण्याची अनेक गोष्टी आहेत.
झाकीर हुसेन यांच्या वादनाने भारतीय संगीताला एक नवा आयाम दिला आहे. त्यांनी एक नवीन संगीतभाषा निर्माण केली आहे, जी भारतीय शास्त्रीय संगीताच्या पारंपरिकतेचे पालन करत असताना जागतिक संगीताशी एकात्मतेने सामंजस्य साधते. त्यांचे वादन हा एक नवा अनुभव आहे, एक नवा संगम आहे, जो संगीताच्या सर्व प्रकारांना एकत्र आणतो.
त्यांचे वादन संगीताच्या प्रेमींना एक अद्धितीय अनुभव देत असताना, भारतीय संगीताच्या प्रगतीच्या दिशेने एक नवा मार्ग दाखवत आहे. ‘झाकीर हुसेन’ हे केवळ एक नाव नाही, तर ते एक अष्टपैलू, दिग्गज संगीतकाराचे आणि शास्त्रीयतेचे प्रतीक बनले आहे.
झाकीरभाई: एक अवलिया तबलावादक
तबलावादनाचे जग खूपच विशाल आणि विविधतेने भरलेले आहे, आणि त्यात एक अतिशय महत्त्वपूर्ण आणि अद्वितीय स्थान असलेल्या व्यक्तिमत्वाचे नाव आहे – झाकीर हुसेन. हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीताच्या प्रगतीला आपल्या अनोख्या वादनशैलीने एक वेगळाच आयाम दिला आहे. ‘झाकीर हुसेन’ या नावाने आज आपल्याला ज्याच्या तबलावादनाचा आवाज ऐकायला मिळतो, तो आवाज प्रत्यक्षात एक संस्कृतीचे, एक कला रूपाचे, एक समृद्ध इतिहासाचे प्रतिनिधित्व करतो.
घराणी मूल्यसापेक्ष आणि शैली व्यक्तिसापेक्ष
झाकीर हुसेन यांच्या वादनाच्या विशिष्टतेचे कारण म्हणजे घराणी आणि शैली यांचा अप्रतिम समन्वय. घराणी, म्हणजेच वादनाचे पारंपरिक शास्त्रीय मार्ग, हे एक महत्त्वाचे घटक असले तरी वाद्य कलाकाराच्या स्वत:च्या शैलीवरून त्याचे वादन ओळखले जाते. ‘घराणी मूल्यसापेक्ष असतात आणि शैली व्यक्तिसापेक्ष असते’ हे खरेच. याचा अर्थ म्हणजे, वादनामध्ये जी पारंपरिकता असते, ती निश्चितपणे एक घराण्याच्या मार्गावर आधारित असते. पण व्यक्तीचे वादन त्याच्या शैलीतूनच तो स्वतंत्रपणे ओळखला जातो. झाकीर भाऊंच्या वादनात या दोन्ही घटकांचा उत्तम समन्वय साधला आहे.
झाकीर हुसेन यांच्या तबला वादनाची शैली
झाकीर भाऊंच्या तबलावादनाची शैली नक्कीच एक अप्रतिम अनोख्या प्रकारची आहे. त्यांनी तबला वादनाच्या पारंपरिक शैलीत एक नवा ताजेपणा आणि वेग आणला आहे. त्यांच्या वादनात जितके तंत्र, सूक्ष्मता आणि अशुद्धता यांचा समावेश आहे, तितकेच भावनांचे आणि सृजनशीलतेचे गोड मिश्रण देखील आहे. झाकीर भाऊंच्या प्रत्येक ठेका, प्रत्येक ताल आणि प्रत्येक सुरात एक वेगळा चमत्कार आहे. त्यामुळे त्यांचे वादन फक्त तबला वादन नाही, तर ते एक संपूर्ण शास्त्रीय आणि कलात्मक अनुभव बनते.
विश्वव्यापी संगीताशी तालसंगम
झाकीर हुसेन हे केवळ हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीताचे मास्टर नहीं, तर ते जागतिक संगीताच्या विविध पंथांशी तालसंगम साधणारे एक दिग्गज कलाकार आहेत. त्यांचे वादन केवळ भारतीय शास्त्रीय संगीतापर्यंत मर्यादित नाही, तर त्यांनी जगभरातील विविध संगीतप्रकारांशी एक अद्भुत तालसंगम साधला आहे. पाश्चात्य संगीत, अफ्रिकन बीट्स, जाझ, रॉक आणि इतर प्रकारच्या संगीताशी ते ज्या प्रकारे परिष्कृत आणि सुसंगतपणे मिश्रित करतात, ते खूपच प्रेरणादायक आहे. त्यांच्या या वैशिष्ट्यामुळे ते एक कलाकार म्हणून केवळ भारतातच नाही, तर जगभरात ओळखले जातात.
झाकीर भाऊंचे शिष्यवृत्तीचे योगदान
झाकीर हुसेन यांचा खूप मोठा आदर्श त्यांनी संगीत शिक्षणाच्या क्षेत्रात दिला आहे. त्यांच्या शिष्यवृत्तीचे एक महत्त्वाचे योगदान म्हणजे त्यांनी तबला वादनाची एक नवा दृष्टीकोन आणि मार्ग दाखवला आहे. झाकीर भाऊंच्या शिष्यांनी विविध संगीताच्या क्षेत्रात आपल्या कलेला एक वेगळे स्थान दिले आहे. त्यांच्या वादनात एक अद्वितीय शैली, एक नवीन दृष्टिकोन आणि तंत्राचे एक सुसंगतता आढळते.
